Астана, 2025 жылғы 4 қазан. Digital Bridge 2025 форумында «Ұлттық кодты ЖИ құралдарына енгізу керек пе?» атты жоғары деңгейлі панель өтті. Онда ұлттық бірегейліктің — тіл, мәдениет және ортақ құндылықтардың — Қазақстандағы ЖИ жүйелерін жобалау мен ендіруде қандай рөл атқаруы тиіс екені талқыланды. Спикерлер қатарында ISSAI өнімдер және сыртқы байланыстар жөніндегі директордың орынбасары әрі аға деректер талдаушысы Мадина Абдрахманова, философия ғылымдарының PhD, сертификатталған коуч Айжан Өтеулина, венчурлік инвестор, Dogovor24 негізін қалаушы Елена Седых және «Цифрлық экономиканы дамыту орталығы» АҚ басқарма төрайымы Бикеш Құрманғалиева болды.
Панелистер жергілікті деректер жиынтықтары, мәдени контекстті ескеретін бағалау және білім беру арқылы ЖИ-ді бір мезгілде пайдалы да, сенімді де ете отырып, халықаралық бәсекеге қабілеттілікті сақтаудың жолдарын талқылады. Талқылауда тіл мен мәдени контексттен бастап азаматтық құндылықтарға дейінгі бірегейлік тіректері атап өтілді: жергілікті шындыққа бейімделіп дайындалған жүйелер азаматтар мен институттар үшін әлдеқайда жақсы нәтижелер беретіндігі айтылды.
Ғылыми қауымдастық атынан сөйлеген Мадина Абдрахманова Қазақстанның қазақ тілін цифрландырудағы ерте қадамдарын және елдің тек мәтінге негізделген тәсілдерден әлемді тек «оқып» қана қоймай, «көріп, еститін» мультимодальды модельдерге жылдам ауысқанын атап өтті.
«Қазақ тілі — түп негізінде ауызша тіл, оны біздің көшпелі мұрамыз қалыптастырды. Алайда біздің KazLLM жазбаша мәтіндерде оқытылады. Сапалы жазба ресурстарды табу қиын болды, сондықтан біз жетекші институттармен әріптестік құрдық. Әлем мультимодальды болғандықтан, бізге оқитын, көретін және тыңдайтын жүйелер қажет. Біз сондай деректер жиынтықтарын қалай құруды және қажетті “темірді” қалай салуды зерттедік. Барлығы деректен басталады — оны жинауымыз керек. Үш тірек бар: деректер мен адамдар — және бізде әлі де аппараттық ресурстар жетіспейді», — деді Мадина Абдрахманова.
Мадина сондай-ақ мультимодальды, көптілді ЖИ-модель Oylan жобасын және қазақ мәдени болмысына үйлестірілген контент генерациялау жүйесі Beynele-ні таныстырды. Инфрақұрылым туралы айта келе, ол Жасанды интеллект және цифрлық даму министрлігі мен Президент Әкімшілігі жетекшілік еткен ұлттық күш-жігердің арқасында институттардың заманауи есептеу инфрақұрылымына қол жеткізгенін атап өтті. Оның айтуынша, ISSAI тек зерттеу жүргізіп қана қоймай, жоғары өнімді есептеу жүйелерін жобалап, пайдалануға беріп, кеңейтеді; соның ішінде сөз бен тіл бойынша өндірістік демонстрацияларды қамтамасыз ететін, арнайы жасалған Mangitas 01 сияқты инференс-серверлер бар.
Digital Bridge 2025 аймақ пен әлемде ЖИ-ді енгізу мен цифрлық трансформацияны жеделдету үшін құрылтайшыларды, зерттеушілерді, инвесторлар мен саясат жасақтаушыларын бір алаңға жинады.