2025 жылдың 2 қазанында Назарбаев Университетінің Ақылды жүйелер мен жасанды интеллект институты (ISSAI) Астанада өткен Digital Bridge 2025 форумында жоғары деңгейлі панельдік сессия өткізді. Сессияға әлемдік және аймақтық көшбасшылар қатысып, Қазақстанның жасанды интеллект (ЖИ) технологияларын жергілікті деңгейде дамыту және сонымен қатар жаһандық маңыздылығын сақтау жолдарын талқылады.
«Ғылымды, инновацияны және қоғамды біріктіру: жаһандық маңыздылық үшін ЖИ-ды локализациялау» атты панельдік пікірталас Quantum Hall залында өтті. Модератор ретінде ISSAI өнімдер мен сыртқы байланыстар жөніндегі директордың міндетін атқарушы Амина Байкенова сөз бастады.
Талқылауды ашқан Сарим Азиз, Meta Platforms Inc. компаниясының мемлекеттік саясат жөніндегі директоры, ашық зерттеулер мен серіктестіктің маңыздылығын атап өтті:
«Llama сияқты ашық үлгілер қазірдің өзінде қазақ тіліне бейімделіп жатыр. AI Alliance сияқты халықаралық бастамаларға қосылу арқылы Қазақстан жасанды интеллект болашағын қалыптастыруда өз орнын ала алады».
Ол сонымен қатар үкіметтерге қауіпсіздік стандарттарын орната отырып, инновацияны тежеуі мүмкін шамадан тыс шектеулерден аулақ болу қажеттігін айтты.
Стартаптар атынан Эльмира Обри, Foody AI компаниясының негізін қалаушысы, ЖИ-дың түрлендіруші әлеуеті туралы бөлісті:
«Біздің тағамды тану жүйеміздің дәлдігі 65%-дан 90%-дан жоғары деңгейге көтерілді. Бірақ Орталық Азия бәсекеге қабілетті болу үшін жергілікті деректер жиынтығы — тағам, тіл және мәдениет бойынша — шұғыл қажет. Сондай-ақ инвесторлар ЖИ-ға негізделген компаниялардың құнын түсініп, бағалауы маңызды».
ISSAI негізін қалаушы және директоры, профессор Хусейн Атакан Варол Қазақстанда егеменді ЖИ технологияларын дамытудың стратегиялық маңызын атап өтті:
«ЖИ саласында алпауыт елдер ірі инвестициялар арқылы үстемдік етіп отырған кезде, Қазақстан сияқты мемлекеттер өздерінің жеке орнын табуы тиіс. Біздің тілдер мен мәдениетімізге негізделген локализацияланған, мамандандырылған үлгілер — цифрлық егемендіктің кілті».
Ол ашық деректер жиынтықтарын жариялау мен Қазақстандағы алғашқы мультимодальды тілдік, аудио және визуалды модель — Oylan-ның іске қосылуы осы бағыттағы маңызды қадамдар екенін атап өтті.
Өңірлік тұрғыдан Лейсан Ахмадуллина, Innopolis компаниясының даму және корпоративтік инновациялар жөніндегі директоры, интеграцияның маңыздылығына тоқталды:
«Бөлшектенген шешімдер нәтиже бермейді. ЖИ саласындағы жетістік ғылым, бизнес және мемлекет біріккен платформада жұмыс істегенде ғана мүмкін — бұл шығындарды азайтып, ауқымдылықты арттырады және технологияларды енгізу процесін жеделдетеді».
Пікірталас соңында қатысушылар Қазақстанның жасанды интеллект саласындағы болашағы елдің жергілікті инновацияларды жаһандық ынтымақтастықпен ұштастыра алу қабілетіне байланысты екенін атап өтті. Осылайша, Қазақстан тек технология тұтынушысы емес, сонымен қатар оны жасайтын белсенді ойыншыға айналуы қажет деген тұжырым жасалды.